<data:blog.pageTitle/>

This Page

has moved to a new address:

https://aslisunda.com

Sorry for the inconvenience…

Redirection provided by Blogger to WordPress Migration Service
Tampolong: 17 PUPUH SUNDA: PERPADUAN ANTARA SENI SASTRA DAN SENI SUARA

Kamis, 11 Juni 2009

17 PUPUH SUNDA: PERPADUAN ANTARA SENI SASTRA DAN SENI SUARA




17 PUPUH SUNDA:

PERPADUAN ANTARA SENI SASTRA DAN SENI SUARA


Apakah itu Pupuh? Pupuh adalah karya sastra berbentuk puisi yang termasuk bagian dari khazanah sastra Sunda. Pupuh itu terikat oleh patokan (aturan) pupuh berupa guru wilangan, guru lagu, dan watek. Guru wilangan adalah jumlah engang (suku kata) tiap padalisan (larik/baris). Guru lagu adalah sora panungtung (bunyi vokal akhir) tiap padalisan. Sedangkan watek adalah karakteristik isi pupuh.
Jumlah pupuh semuanya terdapat 17 jenis pupuh yang terbagi ke dalam dua kategori, yaitu 4 jenis pupuh termasuk ke dalam Sekar Ageung dan 13 jenis pupuh lainnya termasuk ke dalam Sekar Alit. Pupuh Sekar Ageung bisa ditembangkan (dinyanyikan) dengan menggunakan lebih dari satu jenis lagu, sedangkan pupuh Sekar Alit hanya bisa ditembangkan dengan satu jenis lagu saja. Di bawah adalah ke-17 jenis pupuh yang dimaksud:

Sekar Ageung
Pupuh Kinanti
Pupuh Sinom
Pupuh Asmarandana
Pupuh Dangdanggula
Sekar Alit
Pupuh Balakbak
Pupuh Durma
Pupuh Gambuh
Pupuh Gurisa
Pupuh Jurudemung
Pupuh Ladrang
Pupuh Lambang
Pupuh Magatru
Pupuh Maskumambang
Pupuh Mijil
Pupuh Pangkur
Pupuh Pucung
Pupuh Wirangrong

Setiap pada (bait) ke-17 jenis pupuh di atas memiliki jumlah padalisan yang tidak sama, begitupun dengan patokan pupuh berupa guru wilangan, guru lagu, dan watek ke-17 jenis pupuh di atas itu pun berbeda. Di bawah selengkapnya bisa dilihat perbedaannya:

KINANTI
Watek:
Menggambarkan perasaan sedang menanti (nungguan), khawatir (deudeupeun), atau rasa sayang (kanyaah).
Guru Wilangan dan Guru Lagu:
8-u, 8-i, 8-a, 8-i, 8-a, 8-i
Contoh Pupuh:
Budak leutik bisa ngapung
Babaku ngapungna peuting
Nguriling kakalayangan
Néangan nu amis-amis
Sarupaning bungbuahan
Naon baé nu kapanggih

SINOM
Watek:
Menggambarkan rasa gembira (gumbira) atau rasa sayang (kadeudeuh).
Guru Wilangan dan Guru Lagu:
8-a, 8-i, 8-a, 8-i, 7-i, 8-u, 7-a, 8-i, 12-a
Contoh Pupuh:
Warna-warna lauk émpang
Aya nu sami jeung pingping
Pagulung patumpang-tumpang
Ratna Rengganis ningali
Warnaning lauk cai
Lalawak patingsuruwuk
Sepat patingkarocépat
Julung-julung ngajalingjing
Sisi balong balingbing sisi balungbang

ASMARANDANA
Watek:
Menggambarkan rasa asmara (kabirahian), cinta kasih (deudeuh asih), atau rasa sayang (nyaah).
Guru Wilangan dan Guru Lagu:
8-i, 8-a, 8-é/o, 8-a, 7-a, 8-u, 8-a
Contoh Pupuh:
Éling-éling mangka éling
Rumingkang di bumu alam
Darma wawayangan baé
Raga taya pangawasa
Lamun kasasar lampah
Nafsu nu matak kaduhung
Badan anu katempuhan

DANGDANGGULA
Watek:
Menggambarkan rasa kedamaian (katengtreman), keindahan (kawaasan), keagungan (kaagungan), atau kegembiraan (kagumbiraan).
Guru Wilangan dan Guru Lagu:
10-i, 10-a, 8-é/o, 7-u, 9-i, 7-a, 6-u, 8-a, 12-i, 7-a
Contoh Pupuh:
Sing aringet ulah salah harti
Ngomongkeun batur téh penting pisan
Ngomong-ngomong tong polontong
Kabéh ngomongkeun batur
Keur muru hirup nu walagri
Diajar ngalalampah
Napak hirup batur
Maca kana pangalaman
Léngkah nu hade keur picontoeun diri
Nu goréng mah singkahan

BALAKBAK
Watek:
Menggambarkan lelucon (heureuy) atau komedi (banyol).
Guru Wilangan dan Guru Lagu:
15-é, 15é, 15-é
Contoh Pupuh:
Aya warung sisi jalan ramé pisan, Citaméng
Awéwéna luas-luis los ka dapur, ngagoréng
Lalakina los ka pipir nyoo monyét, nyanggéréng

DURMA
Watek:
Menggambarkan rasa marah (ambek), besar hati (gedé haté), atau semangat (sumanget)
Guru Wilangan dan Guru Lagu:
12-a, 7-i, 6-a, 7-a, 8-i, 5-a, 7-i
Contoh Pupuh:
Di mamana penjajah pada marudah
Lantaran dikiritik
Ku ahli nagara
Yén éta lampah jahat
Tapina kalah mudigdig
Ambek-ambekan
Dasar nu buta-tuli

GAMBUH
Watek:
Menggambarkan rasa sedih (kasedih), susah (kasusah), atau sakit hati (kanyeri).
Guru Wilangan dan Guru Lagu:
7-u, 10-u, 12-i, 8-u, 8-o
Contoh Pupuh:
Tuh itu beurit lintuh
Mani rendey anakna sapuluh
Arilikan gambarna masing taliti
Anakna kabéh ngariung
Saregep hormat ka kolot

GURISA
Watek:
Menggambarkan orang yang sedang melamun (ngalamun) atau melamun kosong (malaweung)
Guru Wilangan dan Guru Lagu:
8-a, 8-a, 8-a, 8-a, 8-a, 8-a, 8-a, 8-a
Contoh Pupuh:
Hayang teuing geura beurang
Geus beurang rék ka Sumedang
Nagih ka nu boga hutang
Mun meunang rék meuli soang
Tapi najan henteu meunang
Mo rék buru-buru mulang
Rék terus guguru nembang
Jeung diajar nabeuh gambang

JURU DEMUNG
Watek:
Menggambarkan rasa bingung, susah dengan apa yang harus dilakukan (pilakueun).
Guru Wilangan dan Guru Lagu:
8-a, 8-i, 8-a, 8-i, 8-a, 8-i
Contoh Pupuh:
Mun pinanggih jeung kasusah
Omat ulah rék nguluwut
Pasrahkeun ka Gusti
Ihtiar ulah tinggal
Neda kurnia Nu Agung

LADRANG
Watek:
Menggambarkan rasa lelucon (banyol) dengan maksud menyindir (nyindiran)
Guru Wilangan dan Guru Lagu:
10-i, 4-a (2x), 8-i, 12-a
Contoh Pupuh:
Coba teguh masing telek telik
Éta gambar, éta gambar
Sugan nyaho, Ujang nyai
Sato naon reujeung di mana ayana

LAMBANG
Watek:
Menggambarkan rasa lelucon (banyol) tetapi banyol yang mengandung hal yang harus dipikirkan.
Guru Wilangan dan Guru Lagu:
8-a, 8-a, 8-a, 8-a
Contoh Pupuh:
Riab anu lalumpatan
Lumpat bari tatanggahan
Tingalasruk susurakan
Rék ngarucu langlayang

MAGATRU
Watek:
Menggambarkan rasa sedih, penyesalan (handeueul) oleh perilaku sendiri, atau menasehati (mapatahan).
Guru Wilangan dan Guru Lagu:
12-u, 8-i, 8-u, 8-i, 8-o
Contoh Pupuh:
Coba teguh naon nu sukuna tilu
Panon opat henteu galib
Leumpangna rumanggieung laun
Éstuning ku matak watir
Dongko bari oho-oho

MASKUMAMBANG
Watek:
Menggambarkan rasa kesedihan (kanalangsaan), sedih dengan sakit hati.
Guru Wilangan dan Guru Lagu:
12-i, 6-a, 8-i, 8a
Contoh Pupuh:
Duh manusa mana teungteuingeun teuing
Nyangsara pohara
Naha naon dosa kuring
Anu matak dikurungan

MIJIL
Watek:
Menggambarkan rasa bersedih (kasedih) tetapi dengan penuh harapan.
Guru Wilangan dan Guru Lagu:
10-i, 6-o, 10-é, 10-i, 6-i, 6-u
Contoh Pupuh:
Aduh Gusti Anu Maha Suci
Sim abdi rumaos
Pangna abdi dumugi ka kesrek
Réhna sepuh parantos ngusir
Takabur sareng dir
Téga nundung sepuh

PANGKUR
Watek:
Menggambarkan rasa marah (ambek) yang tersimpan dalam hati atau menghadapi tugas yang berat.
Guru Wilangan dan Guru Lagu:
8-a, 11-i, 8-u, 7-a, 12-u, 8-a, 8-i
Contoh Pupuh:
Bapa Doblang pada terang
Kumis baplang nuruban biwir nu jeding
Pipi kemong, irung mancung
Panon buringas hérang
Goréng omong gawang-geuweung harung gampung
Pantrang mayar kana hutang
Licik sarta sok curaling

PUCUNG
Watek:
Menggambarkan rasa marah (ambek) terhadap diri sendiri, atau benci (keuheul) karena tidak setuju hati.
Guru Wilangan dan Guru Lagu:
12-u, 6-a, 8-é/o, 12-a
Contoh Pupuh:
Hayu batur urang dialajar sing suhud
Ulah lalawora
Bisi engké henteu naék
Batur seuri, urang sumegruk nalangsa

WIRANGRONG
Watek:
Menggambarkan rasa malu (kawiwirangan), malu oleh perilaku sendiri.
Guru Wilangan dan Guru Lagu:
8-i, 8-o, 8-u, 8-i, 8-a, 8-a
Contoh Pupuh:
Barudak mangka ngalarti
Ulah rék kadalon-dalon
Enggon-enggon nungtut élmu
Mangka getol, mangka tigin
Pibekeleun saréréa
Modal bakti ka nagara

Label:

12 Komentar:

Pada 3 Februari 2011 pukul 04.41 , Anonymous Anonim mengatakan...

Trimz udh bantu PR saya....
:)

 
Pada 3 Februari 2011 pukul 04.43 , Anonymous Anonim mengatakan...

Terima Kasih udh bantu PR B.Sunda saya...
Moh Tegar Jiwaraksa H.
IX.5 (SMPN 1 Cikarang Barat)

 
Pada 5 April 2011 pukul 21.45 , Anonymous Anonim mengatakan...

hatur nuhun parantos ngabantos kana ngadamel soal kanggo pun bojo katampi pisan mugi-mugi teras ngamajukeun kana kabudayaan sunda.....

 
Pada 21 Januari 2012 pukul 06.33 , Anonymous Anonim mengatakan...

makasih udah bantu saya ngerjain PR B.Sunda...'

 
Pada 13 Februari 2013 pukul 15.06 , Anonymous Anonim mengatakan...

ga ada contoh lainnya apa

 
Pada 27 Februari 2013 pukul 07.03 , Anonymous Anonim mengatakan...

hatur nuhun (:

 
Pada 15 Maret 2013 pukul 08.10 , Anonymous layan satra mengatakan...

matur tampiasih

 
Pada 30 Agustus 2013 pukul 17.49 , Anonymous Anonim mengatakan...

akhirnya...gak perlu repot nyari guru wilangan sama guru lagunya. wkwk

 
Pada 25 Agustus 2016 pukul 04.53 , Blogger muchlisina padma kuswiyanti mengatakan...

Ga ada translate indonesianya??

 
Pada 25 Agustus 2016 pukul 04.53 , Blogger muchlisina padma kuswiyanti mengatakan...

Ga ada translate indonesianya??

 
Pada 22 Maret 2017 pukul 05.34 , Blogger Kang Haji mengatakan...

hatur nunhun

 
Pada 22 Maret 2017 pukul 05.35 , Blogger Kang Haji mengatakan...

hatur nuhun

 

Posting Komentar

Mangga... Komentarnya gan?

Berlangganan Posting Komentar [Atom]

<< Beranda